Васілій Паўлавіч Энгельгардт нарадзіўся 29 ліпеня 1828 г. у в. Кустовічы Кобрынскага павета Гродзенскай губерні (цяпер Кобрынскага раёна Брэсцкай вобласці). Паходзіў са знакамітага шляхецкага роду Энгельгардтаў, быў старэйшым сынам у сям'і рускага арыстакрата Паўла Васільевіча Энгельгардта і яго жонкі Соф'і Рыгораўны, народжанай баранэсы фон Энгельгардт. Бацькі марылі ўбачыць сына дыпламатам, аддалі яго ў Імператарскае вучылішча правазнаўства. Пасля заканчэння ў 1847 г. вучылішча служыў

у 1-м і 5-м дэпартаментах Правячага Сената.

У вучылішчы Васілій Энгельгардт блізка сышоўся са сваім аднакласнікам Дзмітрыем Стасавым і, пазней, з яго братам — рускім музыкальным і мастацкім крытыкам Уладзімірам Стасавым. Гэтае сяброўства прайшло праз усё іх жыццё. Любоў да рускай музыкі непарыўна звязвала сяброў.